De top 10 van beste boeken over de Gouden Eeuw (2023)

De Gouden Eeuw is een belangrijke periode uit de Nederlands geschiedenis, de gouden eeuw is ongeveer gelijktijdig samenvalt met de zeventiende eeuw. Nederland maakt een bloeiperiode mee op het gebied van kunsten, wetenschap en handel. Ook nam het een belangrijke positie is als het ging om politeike en militaire macht.

Meer informatie en diepgang over de Gouden Eeuw vind je in de 10 prachtige boeken over de Gouden Eeuw die ik geselecteerd heb voor deze top 10. De boeken zijn ondanks hetzelfde onderwerp heel divers en zeker de moeite waard.

Om je een goed beeld te geven van de boeken heb ik naast een boekomschrijving ook een link van Bol.com geplaatst. Deze link geeft extra informatie over het boek, zoals de waardering en de recensies van de lezers. Via de link kun je het boek eenvoudig en snel bestellen.

Kookboek van de Gouden Eeuw

Dit is het eerste toegankelijke kookboek over de keuken van de Gouden Eeuw. In de voor de Noordelijke Nederlanden uitbundige 17e eeuw zagen de eerste Nederlandse kookboeken het licht. De recepten die Manon Henzen voor dit boek heeft verzameld, dateren uit die tijd en zijn afkomstig uit Nederland, België en Frankrijk. Voor de 21e-eeuwse lezer (en kok!) zijn ze van een moderne twist voorzien.

De keuken van de Gouden Eeuw was aromatisch en kruidig, dankzij het vele gebruik van specerijen (afkomstig van de VOC). Hij vormde de overgang van de middeleeuwse keuken naar die van onze tijd. In het boek staan circa 30 authentieke recepten, zoals Lombardische eieren, een kervelsopje, pastei van geitenbok en kweepasta, de voorouder van de Spaanse membrillo.

De Gouden Eeuw – Proeftuin van onze wereld

Het verhaal van het zeventiende-eeuwse Nederland blijft een mirakel. Een ratjetoe aan gewesten komt in opstand tegen de Spaanse koning, bouwt met vallen en opstaan aan een nieuwe staat en groeit uit tot een experiment zoals de wereld nooit eerder heeft gezien. Een samenleving die wordt geleid door de burger zelf. Met ongekende vrijheden en allerlei geloven. Met schepen die over de hele wereld varen, wetenschappers die de wonderen van de natuur ontraadselen en schilders die de werkelijkheid als nieuw laten zien.

Dit boek beziet de Gouden Eeuw als proeftuin voor onze eigen tijd. Een periode waarin Nederland, en dan vooral Holland en Amsterdam, het laboratorium wordt waar de wereld proefondervindelijk onderzoek doet naar globalisering, migratie, tolerantie, consumentisme, beurs- en mediahypes en nog veel meer moderns.

Overvloed En Onbehagen – de Nederlandse cultuur in de Gouden Eeuw

De Engelse historicus Simon Schama heeft met Overvloed en onbehagen een sociale en culturele geschiedenis geschreven waarin hij onderzoekt hoe een aantal boerendorpen, vissersplaatsen en havensteden zonder gemeenschappelijke taal, godsdienst of regering zich in de zeventiende eeuw kon verenigen tot de Republiek der Nederlanden.

Hij beschrijft de zeden en gewoonten van een volk dat zijn eigen onafhankelijkheid niet zocht, maar die opgedrongen kreeg door de meedogenloze Spaanse monarchie, waartegen het uiteindelijk in opstand kwam. Een volk dat in twee generaties een indrukwekkend wereldrijk opbouwde. De cultuur in de ruimste zin van het woord vormt het bronnenmateriaal van dit boek: kookboeken, faillissementsinventarissen, prenten, schilderijen en gebrandschilderde ramen. Ook kunst, bijgeloof, de opvoeding van kinderen en de zedenleer in de tijd dat Nederland een supermacht was neemt Schama onder de loep.

Hij belicht in zijn boek vertrouwde dingen op ongebruikelijke wijze. Met de beschrijving van het mysterieuze en onwaarschijnlijke geeft hij ons de werkelijke sleutel tot de collectieve persoonlijkheid van de Nederlanders.

Gouden Eeuw – het raadsel van de Republiek

Waarom kon de Republiek der Nederlanden in de zeventiende eeuw zo’n bloei doormaken? Dit boek geeft heldere antwoorden op de lastige vragen rond een raadselachtige republiek.

Namen van zeventiende-eeuwers als Rembrandt van Rijn, Michiel de Ruyter, Johan de Witt of de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC), klinken velen nog altijd bekend in de oren. Maar waarom waren ze eigenlijk belangrijk? En hoe komt het dat Nederland het in de zeventiende eeuw zo goed deed? Op dergelijke vragen geeft Gouden Eeuw een antwoord. In dit boek is het voornaamste onderzoek van de afgelopen decennia samengevat.
Deze uitgave is herzien. Ook zijn er nieuwe hoofdstukken toegevoegd over literatuur en media, en over wetenschap en filosofie.

Maarten Prak (1955) is hoogleraar geschiedenis aan de Universiteit Utrecht en voorzitter van de Werkgroep Zeventiende Eeuw. Eerder schreef hij Republikeinse veelheid, democratisch enkelvoud. Sociale verandering in het Revolutietijdvak: ‘s-Hertogenbosch 1770-1820.

Het grote Gouden Eeuw boek – de Hollandse schilderkunst

Het Grote Gouden Eeuw Boek geeft een compleet overzicht van de schilderkunst in de zeventiende eeuw. De zeventiende eeuw noemt men vaak de Gouden Eeuw vanwege de grote rijkdom die toen werd vergaard en de indrukwekkende cultuur die tot bloei kwam. Het was vooral de schilderkunst die daarin uitblonk. Talloze schilders met groot talent schiepen gedurende die hele eeuw meesterwerken, die na ruim vier eeuwen nog steeds bewondering wekken. Hun schilderijen behoren tot de pronkstukken van musea waar dan ook.

Ooggetuigen van de Gouden Eeuw

De Beeldenstorm, het ontzet van Leiden en de moord op Willem van Oranje – het zijn legendarische momenten uit de Nederlandse vrijheidsoorlog, die het begin van een ongekende bloeiperiode markeren: de Gouden Eeuw. Het was een tijd waarin de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden met ontzag werd gadegeslagen en de VOC de lakens uitdeelde op de wereldzeeën. Het waren mooie jaren voor avonturiers: ontdekkingsreizen, veldtochten en zeeslagen stonden borg voor spektakel. En telkens waren er individuen die aan het papier toevertrouwden wat ze meemaakten.

In deze nieuwe editie van Ooggetuigen van de Gouden Eeuw zien we de jonge Filips II geldstukken uitstrooien in de straten van Antwerpen, gaan we met Maurits de Slag bij Nieuwpoort in, zijn we aanwezig bij de politieke moord op de gebroeders De Witt en betrappen we vele Gouden Eeuwers in hun alledaagse doen en laten. In meer dan honderd reportages geeft Ooggetuigen van de Gouden Eeuw een verrassend beeld van een tijdperk.

Moordenaars van Jan de Witt – de zwartste bladzijde van de Gouden Eeuw

Wie vermoordde de gebroeders De Witt? De moord op Johan en Cornelis de Witt is ongetwijfeld een van de zwartste bladzijden uit de Nederlandse geschiedenis. Er zijn meer politieke moorden geweest in de loop der eeuwen, maar geen enkele is op zo n brute, on-Nederlandse wijze uitgevoerd.

Nota bene op een steenworp afstand van het regeringscentrum in Den Haag werden de gebroeders De Witt uit de Gevangenpoort gesleurd en op een beestachtige manier gelyncht. Zulke taferelen waren in dit land nooit eerder vertoond en zouden tot op heden ook nooit meer vertoond worden. De moordenaars en lijkenschenders zijn nooit veroordeeld.

Hoe kon het zo ver komen en wie waren de daders nu eigenlijk? Ronald Prud homme van Reine werpt in dit boek op basis van bronnenonderzoek nieuw licht op een nationaal drama.

De Gouden Eeuw in 500 portretten, taferelen & analyses

Hoe omstreden de term Gouden Eeuw ook is, in de zeventiende eeuw zelf was deze al volop in gebruik, bij de Nederlanders zelf en bij de talloze buitenlanders die ons land bezochten. De Republiek onderscheidde zich door vernieuwingen op de meest uiteenlopende gebieden: politiek met zijn republikeinse systeem, technisch met zijn inpolderingen, economisch met zijn bankinstellingen, artistiek met zijn wereldberoemde schilders, en religieus met een tolerantie die destijds uitzonderlijk was.

De Gouden Eeuw in 500 portretten, taferelen & analyses geeft een levendig beeld van deze unieke periode aan de hand van meer dan 500 bijdragen, geschreven door meer dan 130 specialisten, die alle terreinen bestrijken: van slavenhandel tot Bijbeluitleg, van koloniën tot schilderkunst, van oorlogen tot kaasmakerij, van overstromingen tot scheepsbouw, van schaatsen tot de radicale Verlichting. Beknopte biografieën van filosofen, kunstenaars, historische figuren en vooraanstaande families, en geschreven portretten van de belangrijkste Nederlandse steden, maken dit kleurrijke portret van de Gouden Eeuw compleet.

Elke bijdrage gaat vergezeld van een schitterende, soms paginagrote, kleurenafbeelding. Ook zijn speciaal voor het boek nieuwe, op de laatste stand van de wetenschap gebaseerde kaarten getekend. Een meer up-to-date en omvattend beeld van de Gouden Eeuw is de komende decennia niet te verwachten. Deze uitgave bestaat uit twee banden.

Historische Verhalen – Korte verhalen uit de Gouden Eeuw

De Gouden Eeuw, wat een tijd! Wie heeft er geen beeld bij? Hoog opgetuigde driemasters, in linie zeilend, vurend uit de bakboordkanonnen. Schatrijke kooplieden die op de Amsterdamse beurs, zwetend en handenwringend, hun kapitaal investeren in de risicovolle specerijhandel. Schepen van de WIC die varen op ruige zeeën, oorlogvoerend en handelend in mensen. Predikanten die galmend en met brede armgebaren de nieuwe leer verkondigen. Het volk dat ploetert en foetert alsof de Gouden Eeuw niet bestaat.

In deze bundel vindt u verhalen die de diversiteit van de Gouden Eeuw goed weergeven. Van een patriciër die een dodo koopt tot een vrouw die tot slaaf gemaakt wordt en van een arme stenensjouwer uit Amsterdam tot een schilder die werkt in opdracht van het koninklijk huis. Elk verhaal wordt afgesloten met een handige verantwoording, waarin de gecreëerde fictie wordt gescheiden van historische werkelijkheid. Recensies: “De prachtige inleiding en de historische achtergronden van het geschreven verhaal doen het boek uitstijgen boven de gewone historische verhalenbundels.

Mij complimenten” **** – Jan Stoel (Recensent) “De verhalen geven verrassende inkijkjes in de Gouden Eeuw en brengen de geschiedenis mooi tot leven.”**** – Anne-Claire Verham (Hebban Recensent) “Prachtige korte verhalen, ze geven een prima beeld van de Gouden Eeuw.” – Marijke Maarse (Boekhandelaar bij Het Boekhuis Aalsmeer) “Historische verhalen: Korte verhalen uit de Gouden Eeuw is een gevarieerde verhalenbundel over een razend interessante periode uit de geschiedenis.” **** – Annelies

Oorlog en ongelijkheid – Een inclusieve geschiedenis van de Gouden Eeuw

De glorie kent vele schaduwzijden Alle oorlogen in de zestiende en zeventiende eeuw leidden tot economische neergang, behalve de Tachtigjarige Oorlog. Deze leidde juist tot een periode van enorme bloei – zonder Tachtigjarige Oorlog geen Gouden Eeuw. Die grote rijkdom bereikte echter niet iedereen. In de wingewesten overzee werden mensen op grote schaal uitgebuit, en ook binnen de Republiek zelf groeide de ongelijkheid. Katholieken, plattelanders, vissers, de lagere en de middenklasse in de steden: allemaal gingen ze er tijdens de Gouden Eeuw op achteruit. Met het leger en de vloot was de overheid de grootste werk- gever en de grootste consument.

Door een efficiënte troepenmacht, een breed gedragen staatskrediet en een vergaande commercialisatie in de logistiek van oorlogvoering werd de Gouden Eeuw vooral een Hollandse Gouden Eeuw. Nog steeds profiteert de Nederlandse economie van de vermogens die toen zijn vergaard. Niet eerder is verklaard waarom vooral de Hollandse economie van de oorlog heeft geprofiteerd. Oorlog en ongelijkheid doet dat wel.

Door systematisch te laten zien dat de glorie vele schaduwzijden kende, presenteert Marjolein ’t Hart de eerste inclusieve geschiedenis van de Gouden Eeuw. Marjolein ’t Hart is emeritus hoogleraar geschiedenis van staatsvorming in mondiaal perspectief aan de Vrije Universiteit Amsterdam en gastonderzoeker bij het Huygens Instituut (knaw). Zij is de auteur van The Dutch Wars of Independence. War and Commerce in the Netherlands, 1570-1680 (Routledge 2014) en mede-auteur van De wereld en Nederland. Een sociale en economische geschiedenis van de laatste duizend jaar (Boom 2017).