De top 10 van de beste geschiedenis boeken over de middeleeuwen 2024

De Middeleeuwen was een lange periode van ongeveer 1000 jaar, de middeleeuwen was tussen circa 500 tot 1500. Het is een zeer rijke periode waarin vele gebeurtenissen zich hebben opgevolgd. In Nederland en Europa zijn er nog vele bouwwerken en sporen uit deze tijd.

Naast een tastbare zaken zijn er ook vele boeken geschreven over de middeleeuwen. Voor deze pagina ben ik op zoek gegaan de 10 beste, en meeste waardevolle boeken over de middeleeuwen. De boeken zijn heel divers ondanks hetzelfde onderwerp. Dit heeft ook met lange periode en de vele gebeurtenissen te maken.

Om je een goed beeld te geven van de boeken, heb ik naast een boekomschrijving ook een link van Bol.com geplaatst. De link geeft veel extra informatie over het boek, waaronder de waardering en de recensies van de lezers. Via de link kun je het boek eenvoudig en snel bestellen. Een goed alternatief voor Bol.com is Bookspot.nl

Herfsttij der Middeleeuwen

“Herfsttij der Middeleeuwen” van Johan Huizinga verscheen voor het eerst in 1919. Honderd jaar later geniet Herfsttij terecht een onverminderde populariteit. Het boek is een van de grootste en meeslependste klassieke geschiedwerken. Zowel in binnen- als buitenland is er grote waardering voor Huizinga’s werk – niet alleen vanwege zijn inlevingsvermogen in de geschiedenis en zijn cultuurhistorische visie, maar ook omwille van zijn prachtige taalgebruik. Herfsttij is in meer dan twintig talen vertaald.

In deze gebonden, rijk geïllustreerde jubileumuitgave van Herfsttij kan de lezer bij de tekst de kunstwerken zien die door Huizinga genoemd worden. Naast de bekende meesterwerken van Jan van Eyck, Rogier van der Weyden en tijdgenoten zijn ook de door hem gebruikte literaire werken met miniaturen uit de handschriften afgebeeld. Zoveel mogelijk van wat door Huizinga in de tekst is genoemd wordt in beeld gebracht, waardoor het boek meer dan 300 illustraties in kleur bevat.

Initiator en hoofdredacteur van deze jubileumeditie is Dr. Anton van der Lem, Huizinga-specialist en verbonden aan de Universitaire Bibliotheken Leiden als conservator oude drukken. In zijn nawoord “Honderd jaar Herfsttij” zet hij de receptiegeschiedenis van Herfsttij uiteen. Door hem is het boek nu ook voor het eerst voorzien van een volledig uitgewerkte bibliografie.

Noormannen

Het boek ‘Noormannen’ van John Haywood is een prachtig geschiedenisboek dat de rijke cultuur van de Vikingen in de volle breedte beschrijft.

‘Noormannen: de Vikingsaga 793-1241’ van John Haywood beschrijft de rijke cultuur van de Vikingen in de volle breedte. Dit indrukwekkende boek volgt de weg van de Vikingen vanaf hun Noorse godenwereld in de achtste eeuw tot hun plek in het christelijke Europa in de dertiende eeuw. Het vertelt over de taal, de kunst en de technologie, de wetten en gebruiken en het belang van de Noorse mythologie.

Haywood schrijft aantrekkelijk proza, waardoor het verhaal voor een breed publiek toegankelijk wordt. Hij beschrijft de aanvallen in het noorden van Europa, de moord op de skald en over verhalenverteller Snorri Sturluson op IJsland. Haywood laat de saga’s herleven en vertelt over historische plaatsen in Amerika, Azië en Europa, met de Noormannen als ontdekkingsreizigers, veroveraars en kruisvaarders. Een uniek en bijzonder lezenswaardig werk.

De Bourgondiërs

Meesterverteller Bart Van Loo neemt de lezer op sleeptouw langs duizend jaar Europese geschiedenis. Zijn zoektocht voert hem naar het ontstaan van de Nederlanden in de vijftiende eeuw. En wat blijkt? De Lage Landen zijn een Bourgondische uitvinding.

De Bourgondiërs vertelt de geschiedenis van de vroege Nederlandse eenwording. Het is een wonderlijk relaas van ontbolsterende steden, ontwakend individualisme en uitstervende ridderidealen. Van schizofrene koningen, doortastende hertogen en geniale kunstenaars. Terwijl de Bourgondische hertogen met veldslagen, huwelijken en hervormingen de versnipperde Lage Landen tot één geheel smeedden, ontstonden onder hun impuls de onvergetelijke werken van Klaas Sluter, Jan van Eyck en Rogier van der Weyden.

Bart Van Loo’s even spannende als leerrijke verkenning van de middeleeuwen groeit gaandeweg uit tot een indrukwekkende cultuurgeschiedenis. Meeslepend en erudiet vertelt hij waar wij vandaan komen.

Een wervelend verhaal van brandstapels en banketten, pest en steekspelen, Jeanne d’Arc, Jan van Eyck, Filips de Goede en het Gulden Vlies.

Van Rome tot Rome

‘Van Rome tot Rome’ is een nieuwe geschiedenis van de middeleeuwen, meeslepend opgeschreven door meesterverteller Dan Jones.

Een duizendjarig avontuur, dat is wat bestsellerauteur Dan Jones maakt van zijn nieuwe geschiedenis van de middeleeuwen ‘Van Rome tot Rome’. Hij begint in 410 bij de ineenstorting van het Romeinse Rijk en eindigt weer in Rome als keizer Karel V in de zestiende eeuw opnieuw voor de poorten van de stad staat.

In een duizelingwekkend tempo laat Jones zien hoe het Westen de oude wereld herbouwde en de rest van de wereld ging domineren: door te ontdekken, ontwikkelen of domweg te stelen. ‘Van Rome tot Rome’ is een boek over – en voor – een tijd van diepgaande verandering.

Het jaar 1000

Hoe de globalisering in het jaar 1000 van start ging

Het zou allemaal begonnen zijn toen Columbus in 1492 met drie schepen koers zette naar het westen. Maar de globalisering deed al veel eerder haar intrede. Valerie Hansen laat ons zien hoe er rond het jaar 1000 op verschillende plekken ter wereld grote expedities opgetuigd werden. Hoe de Vikingen hun weg vonden naar Noord-Amerika, hoe de islam zich verspreidde naar Zuid-Europa en oostwaarts richting India en hoe de Chinezen met grote schepen het ruime sop kozen.

Internationale handel kwam op gang, uitwisseling van producten en ideeën hield velen bezig – voor het eerst maakte men zich zorgen om de gevolgen voor de plaatselijke economie en het behoud van ‘het eigene’. Hansen laat ons zien hoe de continenten met elkaar in contact kwamen. Op meeslepende wijze beschrijft zij het grote verhaal van de ontdekking van de wereld.

Wijvenwereld – Vrouwen in de middeleeuwse stad

De middeleeuwen: een donkere periode waarin geweld regeert en mannen de samenleving domineren. Vrouwen komen er amper aan te pas, zo luidt het cliché. Dit boek brengt een ander verhaal. ‘Wijven’, het middeleeuwse woord voor vrouwen, zijn het hoofdpersonage. In de Lage Landen hadden vrouwen veel rechten, die ze gebruikten om handel te drijven, hun mening te verkondigen en hun wil door te drukken. ‘Wijvenwereld’ hangt een verrassend beeld op van de late middeleeuwen, de periode tussen 1250 en 1550.

De auteurs gaan op zoek naar vrouwen die protesteerden, trouwden, vrijden en werkten. Dit boek laat rijke onderneemsters, ambachtsvrouwen, begijnen, criminelen, prostituees… aan het woord, en richt zijn schijnwerpers dus op een wonderlijke ‘wijvenwereld’.

Jelle Haemers (1980) doceert politieke en sociale geschiedenis van de late middeleeuwen en focust zich op stadsgeschiedenis van de Nederlanden. Andrea Bardyn (1991) onderzoekt de genderongelijkheid in de middeleeuwse economie en machtsverhoudingen binnen het huwelijk. Chanelle Delameillieure (1992) voert onderzoek naar huwelijksconflicten in de laatmiddeleeuwse Zuidelijke Nederlanden.

De drie auteurs zijn allen verbonden aan de KU Leuven. ‘Wijvenwereld is een boek dat een wereld opent en een aftands wereldbeeld sluit. Het sloopt clichés over vrouwen in de middeleeuwen en toont een fascinerende wereld in de plaats.

Eindelijk!’ – Jeroen Olyslaegers ‘Dit boek laat zien hoe spannend de middeleeuwen worden als het vizier op vrouwen in de de Lage Landen wordt gericht. Een ongekend rijke wereld gaat voor ons open. Door de blik te richten op vrouwen, komt het leven van gewone mensen tot leven.’ – Els Kloek

De groene Middeleeuwen

De groene middeleeuwen’ is een onmisbare bron van informatie antwoord geeft op talrijke vragen, zoals: Wat waren de functies en de betekenis van planten, hun wortels en hun vruchten in de middeleeuwen? Wortel en pastinaak kennen we sinds de Romeinen, maar wanneer kwamen bloemkool en spinazie op tafel? Stoelt de hedendaagse antroposofische uitleg van de vier humeuren werkelijk op de antieke geneeskunde? Welke planten kon men in een negende-eeuwse kloostertuin vinden? Welke zijn de 88 planten van Karel de Grote?

En het boek gaat in op kwesties zoals: De kleurstoffen die planten leveren voor kleding, schilderijen en wapenschilden. De symbolische betekenis van planten in de sacrale en wereldse literatuur – van de honderd Bijbelse planten (zoals het brandende braambos) tot theaterproducties waarin maagden in bloemknoppen schuilen en volksgeloof waarbij vreemde wezend in struiken wonen.

Al deze zaken en nog veel meer komen aan bod in ‘De groene middeleeuwen’, met een hoofdrol voor het schrift en de prachtige illustraties uit talrijke boeken, waarin fantasie en werkelijkheid soms wonderlijk verweven zijn. Om het boek nog beter toegankelijk te maken, is in de 2e druk een uitgebreid register opgenomen.

De Friezen

De Romeinen, de Franken en de Noormannen noemden het Nederlandse kustgebied ‘Frisia’. In ‘De Friezen’ vertelt Van der Tuuk de geschiedenis van dit gebied, dat reikte van Zeeland tot Oost-Friesland.

De Romeinen en de Franken noemden het kustgebied tussen Zwin (bij Brugge) en Wezer (bij Bremen) Frisia. Zeeland, Holland, Friesland, Groningen, Oost-Friesland: het viel allemaal onder die verzamelnaam. In ‘De Friezen’brengt Luit van der Tuuk de vroegste geschiedenis van het volk van de kuststreek tot leven.

Op toegankelijke wijze legt hij uit hoe de Friezen, een ‘volk van het water’, een voorname rol hebben gespeeld in de Nederlandse geschiedenis. Dat water speelde een verbindingsrol voor de handel, en die handel zorgde ervoor dat zich in Frisia vrij snel een geldeconomie kon ontwikkelen, omdat betaling of afdracht in natura onpraktisch was. Het water leidde ook tot versnippering van territoria, zodat het lastig was in Frisia een centraal gezag te vestigen.

Door hun geografische positie konden de Friezen uitgroeien tot de vrachtvaarders van Noordwest-Europa. Op het snijvlak van de geschiedenis en de archeologie schetst Luit van der Tuuk een beeld van boeren en kooplieden, maar ook van de Friese opstand, koning Radbod en Bonifatius.

De Tempeliers

In ‘De Tempeliers’ beschrijft historicus Dan Jones op verhalende wijze de opkomst en ondergang van de middeleeuwse tempelridders, voor de liefhebbers van narratieve historische non-fictie.

Met zijn boek ‘De Tempeliers’ brak Dan Jones in 2019 door bij het Nederlandstalige publiek. In de twaalfde eeuw richtten negen ridders de Orde van de Tempeliers op. De broederschap moest de pelgrims in het Heilige Land beschermen. De pelgrims legden een gelofte van armoede en gehoorzaamheid af, en werden daardoor in 1129 erkend door de kerk. Verenigd onder het rode kruis trokken ze ten strijde in de naam van God. In ‘De Tempeliers’ vertelt Dan Jones de geschiedenis van de grootste religieuze ridderorde uit de geschiedenis.

Nederland in de Middeleeuwen

‘Een canon,’ aldus Piet de Rooy, een van de initiatiefnemers van de historische canon van Nederland, ‘heeft zich de laatste tijd ontwikkeld tot een nieuw historisch genre’. Nederland in de Middeleeuwen is een nieuwe aanwinst in dit genre. Deze canon bevat geen onwrikbare ijkpunten, maar presenteert onze middeleeuwse geschiedenis op toegankelijke wijze voor een breed publiek.

Bij de keuze van de vijftig vensters spelen zowel de traditie als nieuwe inzichten een rol. De lezer zoekt niet vergeefs naar overbekende feiten als de moord op Floris V, maar verneemt ook over plattelandsleven, ridderideaal en kloosterwezen, overzeese handel, klimaatontwikkeling, ketters en bonte volkscultuur. Een evenredige geografische spreiding is nagestreefd, waarbij alle gewesten aan bod komen.

De uitgave toont hoe een drassige uithoek van het Romeinse Rijk zich tussen ca. 500 en 1500 ontwikkelde tot een veelzijdig samenstel van graafschappen, hertogdommen en heerlijkheden, agrarische en handelsgemeenschappen, steden en dorpen, op zand, veen en klei, langs de rivieren en de Noordzeekust. Hoe er langzaam eenheidsgevoel ontstond én hoe dit besef steeds ondergraven werd door vaak bloedige strijd tussen lokale en regionale belangen, standen en klassen.