De top 10 van de beste boeken over de stad Utrecht 2024

Utrecht, een stad doordrenkt van geschiedenis, doorkruist met schilderachtige grachten en getooid met de majestueuze Domtoren. De stad midden in Nederland is leuk om te bezoeken, maar wist je dat het lezen over Utrecht bijna net zo leuk is? Over de stad Utrecht zijn vele boeken geschreven, op deze pagina vind je de 10 beste en leukste boeken over Utrecht.

Om je een goed beeld te geven van de boeken, heb ik naast een boekomschrijving ook een link van Bol.com geplaatst. De link geeft veel extra informatie over het boek, via de link kun je het boek eenvoudig en snel bestellen.

Van stadsie tot stad

We schrijven jaren ’50 van de vorige eeuw. Utrecht is weer het wat slaperige provinciestadje geworden dat het ook voor de oorlog is geweest. Het herstelt zich snel van de schande die over de stad kwam toen het jarenlang door de collaborerende NSB de ‘Stad der Beweging’ werd genoemd. Dan slaat Utrecht de weg in naar de positie van bruisend hart van Nederland. Het begint met gebiedsuitbreiding: in het oosten, noorden en zuiden snoept Utrecht stukken grond af van de buurgemeenten. Dan de ontwikkeling van nieuwe wijken: Hoograven, Kanaleneiland en Overvecht – zo verslaat Utrecht tussen 1950-1975 volksvijand nummer één: de woningnood.

En Utrecht stoot door: alles moet nieuw worden. Tot verdriet van velen gaat het Centraal Station eraan, samen met de naastgelegen Stationswijk. Er wordt zelfs een stuk singel gedempt. Alles voor de vooruitgang: de hypermoderne betonkolos Hoog Catharijne moet Utrecht tot ‘winkelhart van Nederland’ maken. Het gevolg hadden weinigen voorzien: om te oeverleven richt het oude centrum zich op, flinke gedeelten worden autovrij, overal komen terrassen en de voorheen ingeslapen stad wordt tot leven gewekt.

Deze wonderlijke transitie wordt beschreven en in beeld gebracht in Van stadsie tot stad: Utrecht 1950-1975, door Ton van den Berg en Ad van Liempt, Utrechtse journalisten die hun stad kunnen en doorgronden.

111 Plekken in Utrecht die je gezien moet hebben

Utrecht kent vele verborgen schatten. Wel eens een expositie bezocht in een oorlogsbunker? Sprinkhanen gegeten in een oude fabriekshal of een ‘Mai Prima’ geproefd bij Roberto Gelato? ‘Geslamd’ op het Jansveld of een virtuele parachutesprong boven Waterlini gemaakt? En ken je alle attracties van het Máximapark? Henny van der Eng en Fenna Riethof nemen je mee op een ontdekkingsreis die je tot onder de Utrechtse straatstenen en ver daarboven brengt. Ze wijzen de weg naar 111 bijzondere en onvermoede plekken, bieden de beste insidertips en tonen Utrecht op haar veelzijdigst. Utrecht:

• Van pesthuis tot concertzaal
• Filmhuis in politiebureau
• Een bakstenen inktpot
• Sodomie tussen de ruïnes van de Dom
• ´t Luie end, ‘waar ze legge en zitten’

Fenna Riethof (1992) is freelance journalist die in 2016 afstudeert aan de School voor de Journalistiek in Utrecht. Ze werkte onder meer voor PS Het Parool en AD Magazine. Henny van der Eng (1944) schreef mee aan diverse informatieve boeken en televisieprogramma’s

Crimineel Utrecht

Met het schrijven van dit boek bundelen Daniel M. van Doorn & Evert van der Zouw twee van hun grote interesses: misdaad en de stad Utrecht. Drie jaar werkten ze aan hun boek. Nu heten zij de true crime-lezers welkom in Crimineel Utrecht: de geschiedenis van de misdaad in en om Utrecht. Hans van Zon en ‘Oude Nol’, Bertus Kwarten en Henk Rommy, de ‘Utrechtse Seksbaron’ en Bertie Cirkel.

Deze landelijk bekende personen hebben allemaal een ding gemeen: allen zijn ze voor korte of langere tijd actief geweest in het criminele landschap van de regio Utrecht. In Crimineel Utrecht komen de schemerige werelden van de misdaad in en rond Utrecht aan bod. Beschreven zijn onder andere de prostitutie, de woonwagengemeenschap, de motorclubs, de drugshandel en de witwaspraktijken. Naast misdaden van moordenaars worden ook minder bekende criminelen, oplichters, asociale inwoners en bajesklanten, uitgebreid beschreven.

Van Doorn en Van der Zouw brengen in Crimineel Utrecht de geschiedenis van misdaad in en om Utrecht gedetailleerd in kaart. Ze doken in stadsarchieven, lazen vele jaargangen oude kranten en plozen rechtbankverslagen na. Ze legden contact met nabestaanden, juristen en politiemensen, journalisten en met een aantal criminelen. Bovendien bezochten ze de belangrijke ‘plaatsen delict’ en vele rechtbankzittingen. ‘Ervaringsdeskundige’ Henk Orlando Rommy, alias ‘Zwarte Cobra’ schreef vanuit zijn Amerikaanse gevangeniscel, een passend voorwoord.

Evert van der Zouw (1976) en Daniel M. van Doorn (1986) verzamelen al vele jaren alle beschikbare informatie over de misdaad in Nederland en over hun woonplaats Utrecht in het bijzonder. Voor Crimineel Utrecht bundelden zij hun kennis en hun collecties.

De getekende stad. Utrecht in oude tekeningen 1550-1900

Voor de opkomst van de fotografie waren het in de eerste plaats tekenaars die het beeld van de stad hebben vastgelegd. In hun werk zien we de ontwikkeling van Utrecht weerspiegeld vanaf het midden van de zestiende eeuw tot het einde van de negentiende eeuw. Van de aanleg van de bolwerken ter versterking van de oude middeleeuwse ommuring tot het geleidelijke verval van de stadsverdediging en de sloop van de oude muren en poorten en de aanleg van parken en plantsoenen langs de singels – alle grootschalige veranderingen zijn in potlood en inkt te volgen.

Ook de ravage die de storm van 1674 aanrichtte, de sloop van kerken en kloosters in de zeventiende eeuw en de bedrijvigheid langs de Oudegracht en op de marktpleinen zijn met oog voor detail op papier gezet. Het vluchtige en directe karakter van deze eeuwenoude tekeningen roept een heel eigen sfeer op, heel anders dan prenten of schilderijen.

De getekende stad. Utrecht in oude tekeningen 1550-1900 geeft een prachtig overzicht van de belangrijkste topografische tekeningen uit deze periode in de collectie beeldmateriaal van Het Utrechts Archief. In totaal zijn bijna 400 tekeningen van zo’n 120 kunstenaars geselecteerd, waaronder een groot aantal topstukken, zoals de kerktekeningen van Pieter Saenredam uit 1636 en de serie tekeningen van Herman Saftleven van de ruïne van het schip van de Dom na de storm in 1674.

De tekeningen zijn zo gekozen en gecombineerd dat ze elkaar aanvullen en overeenkomsten en verschillen goed naar voren komen. De begeleidende tekst en de kaarten met de standpunten van de tekenaars zorgen voor een duidelijke context. Met dit boek als gids volgt u hun spoor langs de stadswal en de Oudegracht, de vele middeleeuwse kerken en kloosters, dwaalt u over straten en pleinen en ook buiten de muren, door het buitengebied van de stad. In rake schetsen en uitgewerkte kunststukken worden meer dan drie eeuwen Utrecht zichtbaar op papier.

Utrecht van Toen

Herinneringen van een jochie uit een Utrechtse volkswijk. Dit boek voert je terug naar de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw. De verhalen spelen zich af op straat in de tijd dat er nog geen TV en internet was. Wat deed de jeugd toen? Beleef de verschillen, de straatspellen, het kattekwaad en de humor uit een typische volkswijk.Het is een heerlijk herkenbaar boek voor iedereen die de sfeer van toen nog eens wil proeven of beleven, net als toen. De opbrengst gaat naar het WKZ Kinderziekenhuis in Utrecht.

Utrecht voor beginners & gevorderden

Een poëtische survivalgids voor iedereen die Utrechter was, Utrechter is of ooit Utrechter wil worden.

Ingmar Heytze (1970) dicht al twintig jaar regelmatig over zijn grote liefde Utrecht, waarvan hij in 2009 de eerste en enige officiële stadsdichter werd.
In deze bundel zijn alle gedichten uit zijn succesvolle bundels Utrecht voor beginners (2009) en Utrecht voor gevorderden (2011) samengebracht, en aangevuld met 49 nieuwe gedichten. Heytze dicht over de grote zonen en dochters van de stad, over nieuwe wijken, over het eeuwigdurende spel van afbraak en opbouw. Hij kan zijn stad niet genoeg bezingen, want ‘licht schijnt over ieder woord dat Utrecht voedt en mooier maakt’.

Time to momo – Utrecht

Het time to momo Utrecht (voorheen 100% Utrecht) haal je alles uit je stedentrip! Stap je hotel uit en loop regelrecht naar de leukste wijken van de stad. Op weg naar nieuwe restaurantjes, de beste koffie en dat lokaal gebrouwen biertje. Bij time to momo delen lokale auteurs uit liefde voor hún stad alleen de echte highlights met je. Zo sla je de drukke dertien-in-een-dozijn-winkelstraten over en wandel je, terwijl je onderweg een bezienswaardigheid meepikt, naar de leukste adressen waar de locals zelf graag komen. Met 4 verrassende routes door de verschillende wijken van Utrecht kun je de stad in je eigen tempo ontdekken én de local lifestyle beleven.

Inclusief:

• Alle belangrijke bezienswaardigheden
• Meer dan 250 adressen om te eten, drinken en shoppen
• Handige uitneembare stadsplattegrond én gratis kaart-app
• Leuke top 10-lijstjes

Groeten uit Utrecht

Wie op de Oudegracht in Utrecht staat ziet een prachtige historische omgeving. Als je niet beter zou weten zou je denken dat er nooit wat veranderd was. Wie echter een foto van 100 jaar geleden op dezelfde plek bekijkt, ziet de grote verschillen. En dat geldt voor de hele stad: tramrails zijn verdwenen, grachten zijn gedempt en de mensen zijn een stuk diverser. Iedereen kent de vervreemdende sensatie van het kijken naar oude foto’s: het verleden is nog merkbaar in de details.

Robert Mulder zocht honderd oude foto’s van Utrecht en maakte honderd recente foto’s op exact dezelfde plek. Vredenburg, de Mariaplaats en de Maliebaan; alle bekende plekken uit de Domstad komen voorbij in dit schitterende fotoboek. Groeten uit Utrecht laat zien wat er verdwenen en verschenen is in de stad. Door de oude en nieuwe foto’s in groot formaat naast elkaar te zetten, blijf je gefascineerd kijken naar de veranderingen. De ene keer valt de vergelijking uit in het voordeel van het verleden, de andere keer in het voordeel van het heden. De vooruitgang gaat soms gepaard met een dosis weemoed.

Slavernij en de stad Utrecht

Net als andere bekende Hollandse bestuurs- en handelscentra was ook de stad Utrecht nauw betrokken bij de slavenhandel en slavernij.

Maar hoe zag die verwikkeling – in de schaduw van steden als Amsterdam en Rotterdam – er eigenlijk uit? Hoe profiteerde Utrecht van de slavenhandel en de producten die uit slavenarbeid voortkwamen? Welke invloed had de bovenlaag van stedelijke bestuurders en investeerders op de levens van de vele tot slaaf gemaakten in Oost en West? En hoe zat het met de kerk? Waarom werd Utrecht een centrum van abolitionisme? Welke sporen van het koloniale verleden draagt de stad nu nog? En hoe gaan Utrechters vandaag de dag met de geschiedenis van slavernij om?

In korte essays laten de schrijvers van Slavernij en de stad Utrecht vanuit steeds een ander perspectief hun licht schijnen op de Utrechtse betrokkenheid bij het mondiale slavernijverleden.

Kookboek van Utrecht

‘Me stadsie, me kluppie emme wors’: de trots van iedere Utrechter. En met de ‘wors’ wordt dan natuurlijk de beroemde Vocking leverworst (sinds 1891) bedoeld. Maar dat is niet de enige specialiteit uit het Utrechtse. Bergman’s sprits (1888), Staffhorst jenever (1861) en Utrechtse theerandjes (1726) zijn bekende lekkernijen. En daarnaast de boerenmaaltijd Vijfschaft, melkmoes en kervelsoep. En uit de provincie: Spakenburgse paling met papstip, Amersfoortse Keesjes en Zeister Hernhuttertjes. Historisch-nostalgische recepten voor oude en nieuwe bewoners van de Domstad en omgeving.