De top 7 van de beste boeken over Goelag 2024

De Goelag, of GULAG, was een systeem van strafkampen in de Sovjet-Unie die werden gebruikt voor de opsluiting, dwangarbeid en bestraffing van politieke dissidenten, criminelen en andere “vijanden van de staat” gedurende een groot deel van de 20e eeuw. Het woord “Goelag” is een afkorting voor “Glavnoe upravlenie lagerei” en betekent “Hoofdbestuur van de Kampsysteem”.

De Goelag-kampen werden opgericht in de vroege jaren van de Sovjet-Unie, maar ze groeiden aanzienlijk tijdens de heerschappij van Jozef Stalin in de jaren 1930 en 1940. Deze kampen waren verspreid over het hele land, van de uitgestrekte Siberische toendra tot afgelegen regio’s in het Russische Verre Oosten.

Mensen werden naar de Goelag gestuurd voor een breed scala aan redenen, waaronder politieke overtuigingen, religieuze overtuigingen, kritiek op de regering, vermeende spionage, economische misdrijven en meer. Het leven in deze kampen was buitengewoon zwaar. Gevangenen werden blootgesteld aan barre weersomstandigheden, ondervoeding, slechte hygiëne en zware dwangarbeid. Velen stierven als gevolg van deze ontberingen.

Het Goelag-systeem werd geleidelijk afgebouwd na de dood van Stalin in 1953, maar sommige kampen bleven in gebruik tot in de jaren 1980. De Goelag is een donker hoofdstuk in de geschiedenis van de Sovjet-Unie en wordt vaak geassocieerd met grootschalige mensenrechtenschendingen en politieke onderdrukking. Het heeft een diepgaand en blijvend effect gehad op de geschiedenis en de collectieve herinnering van Rusland en de landen die voortkwamen uit de voormalige Sovjet-Unie.

Op deze pagina heb ik de beste boeken geselecteerd betreft Goelag. De boeken worden uitgebreid beschreven om je een goed beeld te geven van de boeken. Naast een boekomschrijving heb ik ook een link van Bol.com geplaatst. De link geeft extra informatie over het boek.

Goelag – een geschiedenis

‘Eigenlijk is er geen enkel modern boek over de Goelag dat de hele periode van het Sovjetregime omvat. In die leemte voorziet het boek van Applebaum. Een toegankelijk boek, waarin de belangrijkste kennis over een verschrikkelijke periode is samengevat. Ten behoeve van hen die het niet wilden weten, en ten behoeve van een nieuwe generatie, die het moet weten.

De Syrische goelag

Een onthullend boek over de Syrische goelag van Assad, die niet minder gruwelijk was dan de Sovjet-goelag waar Solzjenitsyn over schreef. De authentieke, niet eerder gepubliceerde illustraties bieden een overweldigende bewijslast.

In 2011 kwamen Syriërs in opstand tegen het Assad-regime, dat de demonstranten tegemoet trad met meedogenloos geweld. Vele honderdduizenden mensen werden gearresteerd, opgesloten en gemarteld in detentiecentra. De niet-aflatende praktijk van gevangenschap heeft een diepgaande impact gehad op Syrië en het Midden-Oosten. Gevangenschap is een centraal, bepalend kenmerk van de moderne Syrische geschiedenis, maar door de strikte geheimhouding en censuur die de Syrische goelag omhullen, is onderzoek tot nu toe vrijwel onmogelijk geweest.

De Syrische goelag is gebaseerd op een breed scala aan bronnen, waaronder interviews, rapporten, privécollecties, memoires, illustraties, kaarten, foto’s, orale geschiedenissen en data van sociale media. Het boek heeft een brede reikwijdte en portretteert slachtoffers en daders in hun onderlinge verhoudingen in wat ongetwijfeld de gruwelijkste gevangenissen ter wereld zijn.

Ug˘ur Ümit Üngör is hoogleraar Holocaust- en genocidestudies aan de Universiteit van Amsterdam en het NIOD. Hij heeft boeken en artikelen gepubliceerd over verschillende aspecten van genocide, waaronder de Armeense genocide. Jaber Baker is onderzoeker, documentairemaker, romanschrijver en mensenrechtenactivist. Tussen 2002 en 2004 zat hij in een militaire gevangenis in Syrië.

Schaduwen over de toendra

‘Schaduwen over de toendra’ van Dalia Grinkeviciute is het aangrijpende oorlogsdagboek van een veertienjarig meisje in een Siberische goelag. Het boek ‘Schaduwen over de toendra’ behoort tot de Litouwse literaire canon en wordt in één adem genoemd met Solzjenitsyn, Primo Levi en Anne Frank.

In 1941 werd de veertienjarige Dalia Grinkeviciute samen met haar moeder en broertje uit Litouwen naar Siberië gedeporteerd. Als sterkste van de drie wierp ze zich op om dwangarbeid te verrichten. Op eenentwintigjarige leeftijd weet Dalia de goelag te ontvluchten en keert ze terug naar Litouwen. Daar zet ze haar ervaringen uit het strafkamp op papier en begraaft de aantekeningen in haar achtertuin uit angst voor represailles van de KGB.

Pas in 1991, vier jaar na Dalia’s overlijden, wordt het dagboek bij toeval gevonden. ‘Schaduwen over de toendra’ is het verhaal dat Dalia begroef. De directheid waarmee ze haar ontberingen beschrijft getuigt niet alleen van haar lijden, maar ook van de hoop die ze altijd heeft gehouden en die haar de kracht gaf om te overleven.

Na de bevrijding

Het einde van de Tweede Wereldoorlog hangt in de lucht. Je bent 25 jaar, de zon schijnt. Je doet een licht zomerjurkje aan, omdat het een mooie dag belooft te worden. En dan word je opgepakt door het Russische leger, eindeloos verhoord en na een schijnproces beland je als volksvijand van de Sovjet-Unie voor tien jaar in de goelagkampen.

Dit was het lot van Barbara Skarga. Ze maakte naam met filosofische essays en boeken, maar een van haar belangrijkste werken bleef lang onopgemerkt. In 1985 publiceerde ze onder pseudoniem haar persoonlijke getuigenis van haar leven in de goelagkampen. Na de bevrijding is een urgent boek, nu een beter begrip van de complexe realiteit en verhouding van Rusland met zijn buurlanden meer dan ooit noodzakelijk is.

Dagboek van een Goelag-kampbewaker

Dagboek van een goelag-kambewaarder van Ivan Tsjitjakov is een uniek historisch document over de ontberingen in een werkkamp in de Sovjet-Unie 1935-1936. Het is zeer waarschijnlijk dat dit het enige document is over het leven in de Goelag, dat ter plekke in het kamp zelf werd geschreven.

“Ik wil niet in het leger dienen, laat staan bij de bam. Maar wat moet ik? Als het nu tenminste nog lekker warm was in het onderkomen. Maar ook dat niet. Je ene zij wordt verwarmd door de kleine kachel, de andere bevriest. Er ontwikkelt zich een soort zorgeloosheid van laat maar, komt wel goed. Terwijl elke geleefde dag een stukje leven is dat je had kunnen leven, in plaats van kunnen verkleumen.’

Dit is een uniek document over de ontberingen in een kamp in de Sovjet-Unie, vastgelegd in een tweetal schriftjes. Achterop: een foto met daarbij de notitie Tsjistjakov, Ivan Petrovitsj, slachtoffer van de repressie in 1937-38. omgekomen aan het front in de toela oblast in 1941.
Dit dagboek, geschreven in de goelag, is het verslag van het leven van een bewaker in het Baikal Amoer werkkamp (bam), over een periode van enkele maanden in de jaren 1935-1936. Niet iedereen werd vrijwillig kampbewaker; Tsjistjakov werd gedwongen. Het dagboek eindigt abrupt, waarschijnlijk met de arrestatie van hemzelf.

De poëtische beschrijvingen van het Siberische landschap worden afgewisseld met die van het harde bestaan in het kamp en met gedachten over het steeds grotere verlangen om het kamp te verlaten. Tsjistjakov maakt ons niet alleen deelgenoot van het leven in een kamp, hij weet het aan de vergetelheid te ontrukken.

1918-1956 Goelag archipel

In dit boek beschrijft Alesandr Solzjenitsyn de verschrikkingen van de Russische gevangenkampen, waar hij zelf jarenlang doorbracht.

Schrijf je me

Indringend verslag van een liefde
Vijftienhonderd liefdesbrieven, verstuurd van en naar een kamp in de Goelag, vormen de
kern van Schrijf je me? Lev en Svetlana Mishchenko ontmoeten elkaar als studenten in de
jaren dertig van de vorige eeuw.

In de jaren veertig raken ze gescheiden door de oorlog, en
wanneer Lev veroordeeld wordt tot jarenlange gevangenschap in de Goelag, vechten ze om
de liefde voor elkaar levend te houden. In het geheim schrijven ze elkaar brieven. Het is
uniek in de geschiedenis van de Goelag dat deze correspondentie volledig ongecensureerd
gebleven is.

Dit nieuwe boek van Orlando Figes vormt niet alleen een nauwkeurige
documentatie van het leven in de Goelag, maar ook een aangrijpend verslag van een liefde in
een onmogelijke tijd.