De top 7 van de beste boeken over Zutphen 2025

Zutphen, een pittoresk stadje in de Gelderse provincie van Nederland, heeft een rijke geschiedenis en een unieke charme die al eeuwenlang schrijvers en lezers heeft geïnspireerd. Of je nu een inwoner van Zutphen bent die meer wil leren over de geschiedenis van je stad, een toerist die geïnteresseerd is in de lokale cultuur, of gewoon een boekenliefhebber op zoek naar een nieuwe literaire ontdekking, er zijn talloze boeken die de schoonheid en het erfgoed van Zutphen in al zijn glorie vastleggen.

Op deze pagina vind je de top 7 van de beste en leukste boeken over Zutphen. Om je een goed beeld te geven van de boeken heb ik naast een boekomschrijving ook een link van Bol.com geplaatst. De link geeft veel extra informatie over het boek, waaronder de waardering en de recensies van de lezers. Via de link kun je het boek over Zutphen eenvoudig en snel bestellen.

100 Highlights van Zutphen

Wist je dat Zutphen een uiterst zeldzame kettingbibliotheek heeft waarvan er in heel Europa nog maar drie bewaard zijn gebleven? Dat het oudste stenen huis in Zutphen al tussen 1250 en 1300 is gebouwd en dat de binnenstad nog grotendeels middeleeuws is? Deze weetjes en heel veel meer vind je in dit boek: 100 Highlights van Zutphen. Honderd monumenten – in willekeurige volgorde – met hun verhaal én een beknopte geschiedenis van Zutphen.

• 100 iconische monumenten
• 100 verhalen
• 1000 en meer feitjes
• Beknopte geschiedenis van Zutphen
• Gemaakt door Zutphense Pracht en de Historische Vereniging Zutphen

100 Highlights van Zutphen is hét boek voor iedere Zutphenliefhebber

Nieuwe historische atlas van Zutphen

Zutphens veelbewogen ontwikkeling in 35 kaarten ontvouwd en verklaard, met een toegift over Zutphen buiten de grenzen. Zutphen is een van de oudste en best bewaarde steden van Nederland en geldt als een levendige winkel- en marktstad met een aantrekkelijk stadsbeeld en veel mooie monumenten.

Deze Nieuwe Historische Atlas van Zutphen verklaart dat positieve imago aan de hand van twee troeven: de ogenschijnlijk wat chaotische plattegrond en het getorende silhouet. Zutphen noemde zichzelf al in de middeleeuwen een ‘oude stad’ en een ‘torenstad’. Aanvankelijk leek de geschiedenis van Zutphen simpel: ontstaan aan de samenvloeiing van IJssel en Berkel werd de stad kortstondig de zetel van een al snel door Gelre geabsorbeerd graafschap. Na haar bloei als Hanzestad werd ze omgevormd tot garnizoensstad, om ten slotte geleidelijk tot het niveau van een kleine provinciestad af te dalen. Intussen is ons beeld van Zutphens begin, de ligging van de stad aan twee rivieren en haar latere ontwikkeling ingrijpend herzien.

De stad blijkt ouder dan gedacht, de IJssel juist jonger. De vesting en de functie van kwartiershoofdstad, die eeuwenlang de stedelijke ruimte hebben bepaald, verdienen nieuwe aandacht, evenals de recente stadsuitleg en de regiofunctie. In deze Nieuwe Historische Atlas van Zutphen, een verbeterde en geactualiseerde opvolger van de reeds enige tijd uitverkochte atlas, wordt de veelbewogen stadsontwikkeling in 35 korte hoofdstukken uiteengezet. Een speciale toegift behandelt ‘Zutphen buiten de landsgrenzen’.

Zutphen 1572

In juni 1572 sluit Zutphen zich aan bij de opstand van Willem van Oranje tegen de Spaanse koning Filips II. De maanden daarna verlopen dramatisch. Niet alleen Zutphen, ook de rest van Gelre en Overijssel is het toneel van een gewelddadige burgeroorlog. Geestelijken worden gemarteld en vermoord, kerken en kloosters geplunderd en verwoest. Families zijn tot op het bot verdeeld en tientallen inwoners zoeken elders een veilig heenkomen. Verdraagzaamheid maakt plaats voor verdeeldheid. In het najaar keert het tij. Oranje vlucht en op 16 november 1572 neemt het Spaanse leger Zutphen in. Daarna wordt de stad geplunderd en gestraft.

Waar 1572 voor de Zutphenaren een jaar werd om snel te vergeten, ontstond buiten de stad juist een levendige herinneringscultuur en propagandastrijd over bloeddorstige Spanjaarden en arme Zutphenaren.

Volgens die verhalen werd in 1572 de stad in brand gestoken, werden vrouwen verkracht en honderden burgers door wrede Spanjaarden in de IJssel verdronken. Eigentijdse bronnen laten echter een ander beeld zien. Waar komen die gruwelverhalen vandaan? Wat maakten Zutphenaren in 1572 nu wél mee? Wat merkten de inwoners van omliggende steden als Kampen en Zwolle van de strijd? En waarom is het bloedbad in het collectieve geheugen gegrift? ‘Een meesterwerk’ – Maartje Janse, juryvoorzitter Fruinprijs 2022

Johan Visser (1997) is historicus en gespecialiseerd in de geschiedenis van de Nederlanden in de zestiende en zeventiende eeuw. Zijn afstudeeronderzoek naar Zutphen in 1572 werd bekroond met de Fruinprijs 2022. Hij is promovendus bij het Instituut voor Geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Eerder onderzocht hij de correspondentie van Willem van Oranje en verscheen mede onder zijn redactie het boek Willem van Oranje in brieven. De Opstand in 1572.

Geschiedenis van Zutphen

Zutphen is een kleine stad, maar met een bij uitstek stedelijk aanzien. Gesterkt door het besef de moeder van een reeks dochtersteden te zijn, heeft het dat stedelijk karakter ook bewust gecultiveerd.

Dat zie je aan de ommuring en de stadsaanleg, de bouwwijze van monumenten en woonhuizen, en niet te vergeten aan de – sinds de Middeleeuwen gebruikte – tegendraadse, ietwat kokette spelling van haar naam met ‘ph’. Zutphen was een knooppunt van verkeerswegen te land en te water en beschikte over een aantal stedelijke symbolen: zegel en wapen, kleuren en vlag, het getorende silhouet, en later ook het IJsselfront. Als stad heeft Zutphen dan ook vanaf het begin een veelheid van regionale functies in zich verenigd: markt- en handelsplaats, bestuurszetel en vesting, centrum van verkeer en cultuur.

De levende stad van het heden is doordrenkt van geschiedenis. Althans voor de goede verstaander, die de sporen van het verleden weet te lezen en die zijn verbeelding kan laten werken. Het geheim van een aantrekkelijke stad is dat je op elke straathoek het gevoel krijgt dat er iets gebeurd is. De tastbaarheid die het verleden er heeft, nodigt uit tot nadere kennismaking, tot een duik in de geschiedenis van de stad.

Dit is een herdruk van het boek dat op initiatief van de Historische Vereniging Zutphen in het kader van het 800-jarig bestaan van de stad in 1989 is verschenen.

Zutphen stad met een rijke historie

Zo’n 500 jaar geleden kreeg Zutphen stadsrechten van graaf Otto I van Zutphen. Op dit felbegeerde stuk perkament liet de graaf met zoveel woorden vastleggen dat hij, na eerst uitvoerig overleg te hebben gepleegd met zijn familie en enige adellijke personen, aan de ‘Sutphaniensi civitati’, de Zutphense gemeenschap, zelfbestuur gaf. Voortaan mochten de Zutphenaren zelf hun stad besturen en waren zij niet meer volledig onderworpen aan het gezag van de graaf. Dat was een belangrijke gebeurtenis voor de stad, die haar bestaan eeuwenlang zou bepalen.

Zutphen, stad met een rijke historie brengt de geschiedenis van die 500 jaar, tot leven. In tien boeiende hoofdstukken, die ieder een aspect van het dagelijkse leven beschrijven, zoals de Zutphenaren het beleefd hebben. Met meer dan 325 schitterende afbeeldingen, waarvan vele in kleur, geeft dit boek een uniek beeld van de stad aan de IJssel, die ooit een internationale handelsstad en een van de machtigste steden van Gelre was. Een stad waar de herinneringen aan dat rijke verleden nog steeds zijn terug te vinden.

Wandelen rond Zutphen

Zutphen, op de rand van de Achterhoek en de IJsselvallei, kent een breed scala aan landschappen die allemaal nog redelijk ongeschonden zijn. Geen snelwegen, geen hoogbouw, weinig grote bedrijventerreinen of uitgestrekte nieuwbouwwijken. Wel landgoederen, onverharde paden en fraaie vergezichten. En dan de IJssel natuurlijk. Een landschap om van te houden en te genieten.
Een plek dus voor mooie dagwandelingen. Wandelliefhebber Dolf Logemann zette 16 fraaie wandelingen uit. Allemaal goed te bereiken met het openbaar vervoer al of niet in combinatie met een (huur)fiets.

Zutphen – De Verdwenen Stad

Zaterdag 14 oktober 1944 geldt als een zwarte bladzijde in de geschiedenis van Zutphen. Tegen vier uur ´s middags verschenen plotseling drie geallieerde squadrons bommenwerpers boven de stad. Amper tien minuten later was het vredige stadje aan de IJssel veranderd in een rampgebied. De Engelse en Franse vliegeniers hadden hun bommen niet alleen afgeworpen boven de IJsselbrug, zoals de bedoeling was, maar vooral ook boven de naastgelegen stadswijk. Deze misser kostte het leven aan ten minste honderd mensen en een veelvoud daarvan raakte gewond. Huizen en straten in de wijde omtrek lagen volledig in puin.

Het bombardement zou een kantelmoment blijken in de geschiedenis van de Hanzestad. Na de bevrijding besloot het stadsbestuur tot complete herinrichting van het rampgebied. Middeleeuwse gevels en straten verdwenen. Het eens zo imposante station en andere gehavende historische gebouwen, zoals het Oude en Nieuwe Gasthuis, werden gesloopt. Sindsdien wordt de noordwestelijke binnenstad gedomineerd door mistroostige wederopbouwarchitectuur.

Vreemd genoeg is Zutphen het drama pas decennia later gaan herdenken. Exact 65 jaar na het bombardement publiceerde dagblad de Stentor foto¿s en verhalen van ooggetuigen van het Zutphen vóór, tijdens en na het bombardement. Samengebracht in deze unieke uitgave schetsen ze een aangrijpend en nostalgisch beeld van het Zutphen dat voor altijd verdween.