De top 10 van de beste boeken over het land Congo 2024

Het land Congo is gelegen in Centraal Afrika en heeft officieel de naam de Democratische Republiek Congo, afgekort DRC. Congo heet een rijke historie en is ook diverse in Belgische handen geweest en is sinds 1960 onafhankelijk. Ook na de onafhankelijkheid bleef het lang onrustig in het land.

De boeken die ik voor deze pagina geselecteerd heb geef je een goed beeld wat er in de jaren in Congo allemaal heeft afgespeeld. De top 10 van boeken over Congo zijn heel divers van persoonlijke verhalen tot de geschiedenis en de ontwikkeling.

De boeken worden uitgebreid beschreven en om je een goed beeld te geven over de boeken heb ik een link van Bol.com aan de beschrijving toegevoegd. De link geeft extra informatie over het boek zoals de waardering en de recensie van de lezers. Via de link kun je het boek ook eenvoudig bestellen.

Congo – Een geschiedenis

Er is aan het begin van de eenentwintigste eeuw nauwelijks een roeriger natie dan Congo, het reusachtige land in het hart van Afrika, dat barst van de grondstoffen die onontbeerlijk zijn in onze moderne tijd – én van de gruwelijke conflicten. Hoe kon de vroegere, relatief rustige kolonie van België, sinds 1960 onafhankelijk, zo veranderen?

David Van Reybrouck beschrijft voor het eerst de verbijsterende geschiedenis van Congo, van ruim voor de komst van de ontdekkingsreiziger Stanley tot en met de invloed van China in de laatste tien jaar en de recente economische crisis.

Van 1885 tot 1908 werd het land bestierd door koning Leopold ii, die een fortuin verdiende met de exploitatie van rubber. De kolonisatie door België in de periode van 1908 tot 1960 zorgde voor industrialisatie en infrastructuur, maar werd ook gekenmerkt door paternalisme, zo niet betutteling. De onverhoedse overgang van kolonie naar onafhankelijke staat rond 1960 is een adembenemend verhaal vol idealisme en gekonkel.

Het nieuwe land stortte zich in een turbulent avontuur dat steeds wilder en chaotischer werd en na tweeëndertig jaar dictatuur onder Mobutu leidde tot een van de dodelijkste conflicten sinds de Tweede Wereldoorlog. Van Reybrouck baseert zich niet alleen op zeldzaam archiefmateriaal en baanbrekend onderzoek, maar vooral ook op honderden gesprekken die hij met Congolezen voerde.

Zijn ooggetuigen gaan van eeuwlingen tot kindsoldaten, van rebellenleiders tot smokkelaars, van ministers tot maniokverkoopsters. Hun verhalen heeft de auteur in zijn grote geschiedenis geïntegreerd.

De geest van koning Leopold II en de plundering van de Congo

Bij de opdeling van Afrika door de grote mogendheden in 1884 viel de Congo toe aan koning Leopold II van België. Hij zou de inheemse bevolking laten profiteren van zijn menslievendheid. In werkelijkheid is het relaas van de exploitatie van de Congo het verhaal van een van de grootste misdaden in de geschiedenis van de mensheid: een zwarte holocaust die het leven heeft gekost van naar schatting tien miljoen mensen.

Maar Adam Hochschild beschrijft niet alleen de gruweldaden. Zijn boek is ook het verslag van de eerste grote mensenrechtenbeweging. Adam Hochschild heeft met gebruikmaking van de oorspronkelijke Afrikaanse getuigenissen een meeslepend verhaal geschreven over een drama van ongekende proporties.

Congo

In Congo doet Redmond O’Hanlon verslag van zijn reis naar Lac Télé, een mysterieus meer in Congo waar volgens de overlevering een monster zou voorkomen waarvan de wetenschap vermoedt dat het een dinosaurus zou kunnen zijn.

Onder de pen van O’Hanlon wordt deze expedite een queeste die de vergelijking met Conrad en Theroux aankan. Zijn tocht door de jungle, de beesten die hij ontmoet, het geweld dat hij tegenkomt, het ongeloof dat hemzelf bekruipt: de reis laat hem niet onberoerd en maakt zelfs een ander mens van hem.

Congo is van a tot z indrukwekkend, een van de beste reisverhalen van onze tijd.

Terug naar Congo

Op zoek naar sporen van haar heeroom, die missionaris was in Congo, reist Lieve Joris in 1985 naar Zaïre.

Haar tocht leidt naar het oude Congo van de paters in de brousse, maar ook naar het Zaïre van Mobutu: ze ontmoet vertrouwelingen en critici van de president en trekt de zwarte cité in waar de vermaarde Zaïrese plantrekkerij de toon aangeeft en waar het dansen doorgaat tot de ochtend gloort. In een oude roestige boot vaart zij de Zaïrestroom op.

Terug naar Congo is een zoektocht naar het koloniale verleden, maar ook een scherpzinnig portret van het dagelijks leven in een Afrikaanse staat.

Ik was jong en leefde in Congo

De meeste Belgen die naar onze kolonie gingen om er te werken, waren jonge en ambitieuze mannen. Maar zij vertrokken meestal niet alleen: in hun kielzog hadden ze vaak een vrouw die haar echtgenoot trouw volgde naar dat verre, onbekende continent, om er een gezin te stichten en een leven op te bouwen.

In een Afrikaanse setting, ver weg van iedereen die ze kenden en liefhadden, begonnen ze er aan hun volwassen leven. De verhalen in dit boek zijn echt. Ze zetten de vergeten rol van de Belgische, jonge vrouw in Congo in de kijker. Gedurende een hele tijd hadden zij een boeiend leven in een tropisch decor.

Ze leefden zij aan zij met de in hun ogen volgzame Congolezen, ontdekten een nieuwe cultuur met vele tradities en spraken vreemde talen. De meesten kijken met nostalgie op deze periode terug, bij anderen overheersen de negatieve herinneringen aan het abrupte afscheid.

In Ik was jong en leefde in Congo vertellen vrouwen – onder wie ook enkele missiezusters – honderduit over hun tijd in Congo.

De Congo Codes

Als Dirk-Jan Koch bij Buitenlandse Zaken aangeeft dat hij graag in Congo geplaatst wil worden, krijgt hij direct een telefoontje van de personeelsdienst dat zijn wens gehonoreerd wordt. Kinshasa is voor diplomaten minder populair dan Kopenhagen, terwijl juist in Congo het avontuur lonkt.

Als gepromoveerde ontwikkelingsdeskundige weet Koch precies welke ondersteuning de Congolezen nodig zouden hebben. Maar gaandeweg zijn reizen per uitgeholde boomstam over de Congo-rivier en op de motor diep de oerwouden in, komt hij erachter dat wat hij als internationale samenwerking ziet, Congolezen als internationale tegenwerking zien.

Hij begint te doceren aan de universiteit van Kinshasa en samen met slimme studenten onderzoekt hij de schaduwkanten van de hulp. Uiteindelijk zegt hij zijn baan bij de ambassade op om als directeur aan de slag te gaan bij een organisatie waarin hij gelooft.

In De Congo Codes concludeert Dirk-Jan Koch dat internationale samenwerking soms veel effectiever is dan we durven dromen, maar dat de effecten soms ook veel desastreuzer zijn dan we ons kunnen voorstellen. Het is vooral internationale desinteresse die ervoor zorgt dat Congo niet vooruit komt. Met dit persoonlijke en positieve relaas wakkert hij het debat aan over wat wij aan dit grote menselijke drama kunnen en moeten doen.

Dirk-Jan Koch (1980) was op zijn zestiende al voorzitter van het Landelijk Aktie Komitee Scholieren (laks). Hij was als diplomaat werkzaam in Congo en als docent verbonden aan de Katholieke Universiteit van Kinshasa. Momenteel is hij directeur van Search for Common Ground, een internationale organisatie gericht op conflicttransformatie.ls zijn persoonlijke eigendom Congo.

Onze dagen in Congo – Verhalen Van Oud-Kolonialen

50 jaar geleden raasde de onafhankelijkheid over Congo. Het land was er niet klaar voor, en voor velen was die onafhankelijkheid cultureel onverteerbaar.

Tot het geheugen van Congo behoren de Belgische oud-kolonialen, die de opbloei en neergang van het land van a tot z beleefden en letterlijk op de eerste rij stonden, waardoor hun herinneringen springlevend bleven.

Dit verhalenboek laat hen aan het woord. Ze vertellen over hun dagelijkse leven in Congo, over hun omgang met de plaatselijke bevolking – zwart en blank – en over de grote veranderingen.

Van een leraar tot een ondernemer, een agronoom, een leproloog, een arts, een stationchef, een gewestbeheerder, een creool, een ‘kind in Congo’, een territoriaal, een veehouder en een missionaris die bevriend was met Mobutu.

Geïllustreerd met de mooiste en merkwaardigste foto’s

Veroverd. Bezet. Gekoloniseerd. Congo 1876-1914

Is over de geschiedenis van de kolonisatie van Congo al niet alles gezegd en geschreven? Neen, zegt Zana Etambala. Veel dagboeken, brieven en andere documenten liggen te wachten op onderzoek. Hij dook zelf jarenlang in archieven en vond voor dit boek verrassend nieuw materiaal. Hij komt tot het besluit dat dé kolonisatie telkens anders verliep en de kolonisator zijn tactieken aanpaste naargelang de omstandigheden.

In vijf verhalen schetst Etambala hoe Leopold II op verschillende tijdstippen andere methodes hanteerde om zijn doel te bereiken. Sleutelwoorden zijn geldgewin, nietsontziend machtsmisbruik en buitensporig geweld.

Zo kon de Compagnie du Kasaï in het Kuba-rijk probleemloos het rubber van de streek exploiteren. De katholieke missies lieten zich zonder moeite door deze concessiemaatschappij betalen. Ondanks de beperkte weerstand van de inheemse bevolking in de Evenaarstreek leidden de verplichte rubbertaksen er tot onbeschrijfelijke wreedheden. Het Mai Ndombe-meer, vroeger het Leopold II-meer, werd vanaf 1895 geëxploiteerd als een deel van het Kroondomein. Ook hier heerste een waar schrikbewind.

Veroverd. Bezet. Gekoloniseerd. Congo 1876-1914′ is een noodzakelijk boek dat iedereen moet lezen voor wie wil weten hoe het er echt aan toeging tijdens de vroege kolonisatie van Congo.

Zana Etambala werd geboren in Congo en woont sinds 1962 in Vlaanderen. Hij is doctor in de geschiedenis. Hij doet voltijd historisch onderzoek in de Sectie Geschiedenis Hedendaagse Tijd van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika in Tervuren.

Rijke mensen sterven niet

In “Rijke mensen sterven niet’ schetst Anneke Verbraeken een meeslepend en toegankelijk portret van het piepkleine, strak gereguleerde Rwanda en het enorme, chaotische Congo. Al sinds 2009 komt Verbraeken in Rwanda en Congo, twee van de meest getroebleerde landen ter wereld.

Ze schrijft over corruptie, verkiezingen, de gewelddadige rol van grondstoffen, dictators en rebellen, maar ook met humor en zelfspot over de alledaagse ongemakken van een journalist in Afrika. Ze ontmoet er bijzondere mensen. Twee ervan spelen in dit boek een hoofdrol: Rwandees oppositieleidster Victoire Ingabire en Congolees mensenrechtenactivist Sylvestre Bwira.

De puntige pen van Verbraeken en haar omgang met mensenrechtenactivisten en kritische politici, leiden ertoe dat ze in Congo wordt gearresteerd en door Rwanda wordt uitgeroepen tot “vijand van het Rwandese volk’.

Congo – Artikel 15

Charles Oostende, verbeten door zijn verleden, heeft een schuilplaats gevonden in Kinshasa. Op zijn vaste plek in ‘Café Anderhalf Leven’ noteert hij de verhalen van verdwaasden.

Een peilloze leegte vult hij met aanvankelijk fragiele relaties: een moeder-overste, een hoerenmadam, de patron van het café, een dandy en andere illustere figuren. Charles’ leven breekt als Handicap, zijn eeuwige schaduw, door de nacht getroffen wordt.

Hij ontdekt nieuwe contouren in de spiegel waarin hij zichzelf bekijkt, terwijl hij angstvallig waakt over een donker geheim. Bolingo, die van hogerhand Charles’ geheim moet ontrafelen, verleidt hem meer voor zichzelf dan voor de haar toebedeelde opdracht.

“Congo – Artikel 15 is een exorbitante vertelling. De zinnen kronkelen als klimplanten in je geest en het verhaal neemt je mee op een waanzinnige reis, waarvan je niet meer wil dat het stopt.”

Marc Kerkhofs Over de auteur Mili van Veegh heeft acht reizen naar de DR Congo gemaakt. Zij maakte onderdeel uit van een team dat onderzoek deed naar in Nederland woonachtige Congolezen die misdaden tegen de mensheid in hun thuisland pleegden. Vervolgens was zij tweemaal verkiezingswaarneemster en voorzag een school in Kinshasa van boeken.