De top 7 van de beste boeken over jappenkampen 2024

In de schaduw van de geschiedenis liggen verhalen die vaak ongehoord blijven, verhalen die diep geworteld zijn in menselijk leed en veerkracht. Een van deze tragische hoofdstukken uit de Tweede Wereldoorlog is het tijdperk van de Jappenkampen. Tijdens de oorlogsjaren werden duizenden mannen, vrouwen en kinderen gevangengenomen door de Japanse bezetters in Zuidoost-Azië, waar ze werden geconfronteerd met ontberingen die moeilijk voor te stellen zijn.

De Jappenkampen, berucht vanwege hun mensonterende omstandigheden, vormen een pijnlijk deel van de geschiedenis dat niet mag worden vergeten. Het is essentieel om deze verhalen te kennen en te begrijpen, en een van de meest krachtige manieren om dat te doen, is door middel van literatuur. In deze blog nemen we je mee op een reis door de beste boeken die dit donkere hoofdstuk belichten, geschreven door auteurs die vastbesloten zijn om de herinnering levend te houden en de stemmen van de overlevenden te laten weerklinken.

Om je een goed beeld te geven van de boeken heb ik naast een boekomschrijving ook een link van Bol.com geplaatst. De link geeft veel extra informatie over het boek waaronder de waardering en de recensies van de lezers. Via de link kun je het boek eenvoudig en snel bestellen.

De hel van Tjideng

Elisabeth Lengkeek reist op 28 april 1939 naar Nederlands-Indië, haar verloofde Dick achterna. Als twee jaar later de Japanse troepen Java innemen, komt ze met haar pasgeboren dochtertje in het jappenkamp Tjideng terecht. Dit is het verslag van haar overlevingsstrijd.
Het verhaal van Bep Groen-Lengkeek is een van de weinige documenten over het dagelijks leven in een van de vrouwenkampen op Java. De politiek neemt binnenkort een besluit over backpay-issue, waardoor het onderwerp meer dan ooit op de agenda staat

Elise G. Lengkeek schreef eerder Ik beken, het levensverhaal van een Indisch-Nederlandse oud-verzetsstrijder. Samen met Julia Samuel schreef ze Niemand weet waar ik ben, over Julia¿s strijd tegen borstkanker en malaria.

Bijna vernietigd

‘Toen ik zo oud was als jij, moest ik het kamp in. Toen was mijn jeugd voorbij.’ Bijna vernietigd is gebaseerd op het oorlogsdagboek van Elleke Rosendaal, waarin ze haar jaren in het Tjideng-kamp in Batavia beschrijft. Van een levenslustige puber zien we haar veranderen in een cynische jongvolwassene die haar geloof in de mensheid langzaam maar zeker totaal verliest.

Ellekes dochter groeit op met een moeder die wanhopig probeert van iedere naoorlogse dag een feest te maken. Als de lat zo hoog ligt, kan ontgoocheling niet uitblijven. Ellekes drang naar euforie maakt een normaal gezinsleven onmogelijk. Haar kampervaringen zijn niet alleen bepalend voor haar eigen leven, maar ook voor dat van haar dochter en kleindochter. Oorlogstrauma’s nestelen zich niet alleen in de ziel van degenen die de oorlog daadwerkelijk meemaken maar worden overgegeven aan volgende generaties.

Kampherinneringen

Kampherinneringen, het leven in de jappenkampen Tangerang en Adek is in 1969 geschreven en getekend door Miep Bakker-Esselman. Zij zat tijdens de Tweede Wereldoorlog in Indië in twee Japanse strafkampen opgesloten. Miep zat in deze kampen samen met haar moeder, Truus Esselman-Klooster, haar twee jaar jongere zusje Alie en haar achttien jaar jongere zusje Josje. Haar vader, Piet Esselman, was geïnterneerd in een werkkamp in Japan, terwijl haar verloofde Azing Bakker tijdens de oorlog als werktuigkundige voer bij de KPM voor de geallieerden.

Miep vertelt haar verhaal op een beeldende manier en neemt de lezer gemakkelijk mee naar het dagelijks leven in een kamp. De tekeningen geven daar extra kracht aan, zodat het boek makkelijk leest. Miep doorspekt de tragische gebeurtenissen in het kamp op een knappe wijze door gebruik te maken van een specifiek soort humor die haar zo eigen was.

Buigen in jappenkampen

1940. Lydia Chagoll is nog’ geen negen jaar wanneer ze met haar ouders en haar zus België verlaat om aan de Nazi’s te ontsnappen. In 1942 worden zij in Batavia (Nederlands-Indië) geïnterneerd door de Japanners. Lydia, haar moeder en zus komen in vrouwenkampen terecht: het ene kamp is al smeriger dan het andere en de levensomstandigheden zijn mensonterend.
Voor de jonge opgroeiende Lydia zijn de kampen een verdoemenis. Ze vertelt over de honger, de ziektes, de vernederingen, het niet mogen leren, de eindeloze appéls, de wanhoop en de moedeloosheid.

“Buigen in Jappenkampen” is een authentieke getuigenis, een bewogen dagboek datje meeneemt en niet meer loslaat.

Lydia Chagoll is een bekende figuur in de ballet- en filmwereld. Zij haalde de wereldpers met haar film “In naam van de Führer”, over het verschil in behandeling van “Arische” en “niet-Arische” kinderen onder het Hitler regime.
vanaf 14 jaar

Nummer 9160

Piet Alderlieste was in 1942 pas 10 jaar oud toen er plotseling een einde kwam aan zijn onbezorgde leventje in Indië. Na de Japanse inval kwam hij samen met zijn moeder, broertje en zusje terecht in het Jappenkamp. De gebeurtenissen en omstandigheden in de kampen staan Piet na meer dan 75 jaar nog steeds scherp voor ogen. Auteur Annemarie Bootsman tekende zijn verhaal op: het verhaal van geïnterneerde nummer 9160.

Migrant in het vaderland

Het land waar ik geboren ben, Nederlands-Indië, noem ik mijn moederland. De groene overweldigende vegetatie, de kleurrijke wereld van vogels en dieren, de slingerende rivieren, de blauwe meren, watervallen, hoge bergen, de warmte, het aardse geven mij vertrouwde en koesterende gevoelens van het veelbelovende begin van mijn leven. In de bedding van het grootse en tegelijkertijd het intieme voelde ik me veilig en bemind. Mijn vaderland, Nederland of zoals men in Indië zei “Holland”, is het gebied voor de meer afstandelijke en rationele zaken, zoals opleiding, carrière en de verdere ontwikkeling van mijn leven.

Tussen die twee “landen” bevindt zich een niemandsland: het Jappenkamp, ofwel de kolonisatie door Japan van Nederlands-Indië. Hiermee veranderden de normen en waarden fundamenteel. De overheerser bepaalde de dagelijkse gang van zaken. Noch Indië noch Holland speelde daarin een rol. We verbleven ineens in Japan. Plotseling eindigde de veiligheid en het koesterende van mijn beginjaren. Ontberingen, wreedheden, vernederingen, voedselgebrek, ziektes, verveling, op mezelf teruggeworpen zijn vormden de wetten van dit tijdperk.

Toen de draad van mijn niet-oorlogse leven weer opgepakt kon worden, zat ik op de boot naar het mij onbekende vaderland, waar voor mij de chaos pas echt begon. Mijn verzonken Atlantis was ingeruild voor een door mij als boosaardig ervaren spookland. Hoewel blank en blond, de taal sprekend dwaalde ik in een diepe duisternis rond.

‘Migrant in het Vaderland. Van Nederlands-Indië via het Jappenkamp naar Holland’ vertelt het ontroerende verhaal van Ineke van Geest.

Op zoek naar jou

Een bijzonder coming-of-age-verhaal dat speelt tijdens de bevrijding van Nederlands-Indië 75 jaar geleden

Op 25 augustus 1945, tien dagen na de capitulatie van Japan, loopt de vijftienjarige Neeltje het Jappenkamp op Java uit. Haar moeder is overleden en ze weet niet waar haar vader is. Ze heeft hem al drie jaar niet gezien en besluit naar hem op zoek te gaan. Onderweg ontmoet ze Thimo, die ook op zoek is naar zijn familie en die wel eens de liefde van haar leven kan zijn.

Op zoek naar jou is gebaseerd op een waargebeurde geschiedenis, het leven van Nora Valk. Een verhaal over moed en ontheemd zijn, over vriendschap en het verlangen naar liefde, over niet opgeven en hoop.